Met een composthoop in de tuin heb je eigenlijk een eigen mestfabriek. De arbeiders in die fabriek zijn miljoenen micro-organismen: bacteriën en sporen die organisch materiaal doen vergaan. In compost kunnen veranderingen die in een bosbodem jaren vergen, zich in vier tot zes maanden voltrekken. Anders gezegd: het organische afval uit de keuken en tuin wordt omgezet in humus, dat rijk is aan voedingsstoffen en bovendien de structuur van de grond kan verbeteren.
Stap 1: Kies de juiste locatie voor je compostbak
In compostbakken blijven warmte en vocht behouden, waardoor de chemische omzetting wordt versneld. Compostbakken lopen uiteen van eenvoudige constructies van hout of gaas tot kant-en-klare plastic bakken in diverse prijsklassen, geschikt voor elk soort tuin. De eenvoudigste en gemakkelijkste soort is van gaas of gaaspanelen bevestigd aan bijvoorbeeld houten tuinpalen.
Veel tuinders bouwen twee bakken: een voor compost dat verteerd moet worden, en een voor de opslag van het compost. Maak de beide bakken een tot anderhalve meter hoog en met een diameter van minstens 125 cm. De opening dient breed genoeg te zijn voor een kruiwagen.
Plaats de bakken liefst op een zodanige plek, dat ze in de schaduw liggen (om uitdroging te voorkomen) en dat de compost met behulp van de tuinslang kan worden natgehouden.
Stap 2: Het juiste materiaal verzamelen
De ingrediënten van een compostbak worden gewoonlijk bepaald door wat er voorhanden is. Een nabijgelegen manege die voortdurend mest en afgewerkt stro kan aanleveren, is erg handig! Het zal echter vaker voorkomen dat je moet werken met gemaaid gras en ander (tuin)afval, zoals onkruid, gesnoeide heggeranken, zaagsel, houtafval van de werkbank, as uit de open haard en verscheurde kranten. Daarnaast is organisch afval uit de keuken geschikt, zoals afval van groenten, eierschalen, koffieprut en theezakjes. Ook afgevallen boombladeren kunnen in de compostbak worden gedaan, maar het is beter die apart te laten vergaan tot humus, die uitgestrooid over de grond de samenstelling van de bodem verbetert. Hoewel de reeks bestanddelen bijna eindeloos is, vereist het vaststellen van de juiste hoeveelheden en de vermenging wat meer aandacht.
De micro-organismen in compost zijn actiever op een dieet dat rijker is aan koolstoffen dan aan stikstof. Een verhouding van 25 delen koolstof op 1 deel stikstof is ideaal. Om deze samenstelling te verkrijgen of te benaderen dien je grondstoffen die veel van het ene element bevatten, te vermengen met stoffen die rijk zijn aan het andere element. Houtachtige, grove materialen zullen gewoonlijk rijk zijn aan koolstof. Zo heeft zaagsel een koolstof stikstof verhouding van 500:1. Bladeren en stro lopen uiteen van 40 tot 80:1. Groen en zacht materiaal (hooi, groente-afval, mest) hebben een verhouding van 15 tot 20:1. Vergeleken met de ideale verhouding van 25:1 zijn deze laatste ingrediënten dus rijk aan stikstof.
Stap 3: Bouw je composthoop op in verschillende lagen
Als je de composthoop samenstelt, dien je afwisselende lagen van natuurlijk materiaal en aarde te maken. Breng dikke lagen van grof, natuurlijk materiaal aan (ongeveer 15 cm platgeslagen vezelige stengels bijvoorbeeld) en dunnere lagen van lichter materiaal (mogelijk een ongeveer 7 cm dikke laag gemaaid gras). Een versnipperaar kan elk bestanddeel tot stukjes van gelijke grootte vergruizelen, waardoor het afbraakproces bespoedigd wordt. Als je een dergelijke machine gebruikt, maakt dan alle lagen 10 tot 15 cm dik.
Om stikstof in te brengen, noodzakelijk voor de bacteriën die de compost afbreken, en om waardevolle mineralen toe te voegen, bedek je elke laag natuurlijk materiaal met een speciale activeerstof die de compostvorming bevordert, mest kan hiervoor gebruikt worden. Bevochtig iedere laag: met de tuinslang en dek elke laag af met 5 cm aarde. Deze afwisselende lagen moeten tot aan de bovenrand van de bak worden opgebouwd. Maak de bovenste laag enigszins hol, zodat het regenwater wordt vastgehouden.
Stap 4: Draai je composthoop regelmatig om
Keer de composthoop ongeveer om de vier weken om. Dit versnelt de compostering, doordat er lucht wordt ingebracht en doordat materiaal van de buitenkant naar het warmere, broeiende midden wordt verplaatst. Zelfs als het zeer koud is, moeten de scheikundige processen in zo'n hoop een voelbare warmte afgeven!
Stap 5: Composthoop klaar voor gebruik!
Wanneer de compost klaar is voor gebruik, zal de omvang van de composthoop ruim de helft zijn geslonken en zal het materiaal donker en vlokkerig zijn. Gebruik compost in ruime hoeveelheden: een laag van 5 cm. die tweemaal per jaar door de aarde wordt gespit, is ideaal voor het behoud van een gezonde en voedzame grond. Op deze manier maak je gratis mest uit afval, een beter milieu begint bij jezelf. Daarnaast is het leuk om te doen en goed voor de portemonnee. Is dit je allemaal te veel werk of heb je nu snel bodemverbetering nodig? Dan kun je ook altijd kiezen voor kant en klare Pokon Bio Bemeste Tuincompost in zakken.
